Onverschuldigde betaling: uitleg, voorbeeldbrief terugvordering en meer

14 mei 2023

Heeft u per ongeluk een factuur dubbel betaald? Geld overgeboekt naar de verkeerde rekening? Of iets geleverd bij het verkeerde adres? Dan heeft u een zogenaamde onverschuldigde betaling verricht. Erg vervelend, want het kan voor u een flinke financiële tegenvaller betekenen. Gelukkig bepaalt de wet dat u een onverschuldigde betaling kunt terugvorderen. Hoe u dit aanpakt en alles wat u moet weten over onverschuldigde betalingen leest u in dit artikel.

Onverschuldigde betalingen in het kort

Bij onverschuldigde betalingen ligt er geen overeenkomst aan de betaling ten grondslag.
In de meeste gevallen gaat het om de betaling van een geldbedrag, maar het kan ook om betaling in natura gaan.
De wet schrijft voor dat u een onverschuldigde betaling terug mag vorderen. De ontvanger is dan verplicht de vordering te voldoen.
Door middel van het een brief of e-mail vraagt u uw geld terug aan de ontvanger.
Geen reactie? Stuur uw brief dan per aangetekende post.
Nog steeds geen reactie? Maak gebruik van de diensten van Bill Incasso.

Wat is een onverschuldigde betaling?

Van een onverschuldigde betaling is sprake wanneer u iemand hebt betaald, zonder dat hier een rechtsgrond (bijvoorbeeld een aankoop of een gift) voor was. U kunt het geld dan terugvorderen door een beroep te doen op de term ‘onverschuldigde betaling’. In de meeste gevallen gaat het bij een onverschuldigde betaling om een geldbedrag, maar dit hoeft niet.

U kunt ook betalingen van een andere aard dan geld terugvorderen. Denk aan het afleveren van een horloge op het verkeerde adres. De ontvanger is dan verplicht om het horloge aan u terug te sturen, waarbij de verzendkosten overigens voor uw rekening zijn. Meer weten over wat de wet hier precies over schrijft? Bekijk dan hier Burgerlijk Wetboek Boek 6 artikel 203.

Voorbeelden van onverschuldigde betalingen

Veelvoorkomende voorbeelden van onverschuldigde betalingen zijn de volgende:

Het overmaken van een geldbedrag naar het verkeerde rekeningnummer
Per ongeluk een factuur dubbel overmaken
Een te hoog bedrag overboeken.
Een factuur overmaken terwijl deze ook betaald is met automatische incasso
Aanbetalingen waarbij de overeenkomst nadien ontbonden wordt, bijvoorbeeld als een product niet leverbaar is.

Andere wat minder veelvoorkomende voorbeelden van een onverschuldigde betaling zijn:

Wanneer er is betaald op grond van een rechterlijk vonnis dat later in hoger beroep nietig wordt verklaard.
Onderhoud aan de verkeerde auto. De automonteur vergist zijn bijvoorbeeld en vervangt de uitlaat van de verkeerde auto.
Het schilderen van de kozijnen van de buurman van de beoogde klant.

Wat zijn de regels rondom een onverschuldigde betaling?

De regels rondom onverschuldigde betalingen zijn in principe erg eenvoudig, met name als het gaat om een geldsom. De ontvanger van de betaling krijgt hierdoor namelijk een ongedaanmakingsverplichting, wat simpelweg inhoudt dat de ontvangen de geldsom moet terugbetalen. Bij goederen geldt dat de ontvanger de goederen dient terug te leveren in dezelfde staat. De kosten voor bijvoorbeeld verzending, bewaring en het inpakken zijn hierbij voor rekening van de (onverschuldigde) betaler.

Hoe zit het terugvorderen van betalingen in natura?

Complexer wordt het uiteraard in de meer zeldzame randgevallen, waarbij de onverschuldigde betaling is uitgevoerd in de vorm van een dienst, dus als betaling in natura. Denk aan het repareren van een verkeerde auto of het schilderen van de verkeerde kozijnen. Zulke betalingen kunnen niet simpelweg teruggevorderd worden, aangezien je de verf niet van een kozijn kan halen en een reparatie niet ongedaan kan maken. Wel is het in dit soort gevallen mogelijk toch een vergoeding te vragen aan de ontvangende partij. Dit zal echter goed onderbouwd moeten worden op basis van de waardevermeerdering die de ontvangende partij geniet. Bij een huis moet bijvoorbeeld de waardevermeerdering van het huis aangetoond worden als gevolg van het schilderwerk. Wanneer de kozijnen al twintig jaar niet meer geschilderd zijn zal dit in theorie zeker mogelijk zijn, maar in de praktijk is dit erg lastig en zullen bijvoorbeeld taxatie- en juristenkosten niet opwegen tegen de hoogte van de betaling.

Verjaring terugvordering van uw geld

Net als bij facturen en andere vorderingen, kunnen ook onverschuldigde betalingen niet eeuwig worden geïnd. In plaats daarvan verjaart de incasseerbaarheid van een onverschuldigde betaling na een aantal jaar. Hiervoor gelden de volgende verjaringstermijnen:

De verjaringstermijn is vijf jaar en begint te lopen op het moment u als schuldeiser ontdekt dat u een onverschuldigde betaling heeft uitgevoerd.
De absolute verjaringstermijn is twintig jaar nadat de betaling heeft plaatsgevonden.

Automatische incasso storneren of terug laten storten: betaling ongedaan maken

Heeft u per automatische incasso een onverschuldigde betaling gedaan? Dus heeft iemand via automatische incasso (onterecht) een geldbedrag van uw rekening gehaald? Dan kunt via uw bank zelf het bedrag terugboeken. Dit heet storneren en kunt u tot acht weken na de betaling doen. De bank controleert hierbij niet of het wel of niet terecht is dat u de betaling storneert. Houd er dus rekening mee dat u op deze manier niet van uw betalingsplicht ontheven wordt. Storneert u onterecht? Dan loopt u het risico op een incassoprocedure met bijbehorende kosten.

Ook kunt uw bank tot dertien maanden na een onterechte automatische incasso vragen om de incasso ongedaan te maken, en het bedrag dus terug te storten op uw rekening. In dit geval moet u kunnen aantonen waarom de incasso onterecht is.

Verder is het niet verplicht, maar wel slim om even contact op te nemen met het bedrijf waarvan u de automatische incasso storneert of laat terugboeken door de bank. Door in uw mail uit te leggen waarom de betaling onterecht is, voorkomt u gedoe met aanmaningen en incassoprocedures.

Hoe kan ik een onterechte betaling terugvorderen?

Heeft u een geldbedrag zelf onverschuldigd overgeboekt naar een IBAN-rekeningnummer, dus is de betaling niet via automatische incasso gegaan? Dan kan de betaling niet zomaar worden teruggedraaid. U kunt in dit geval de bank dus niet vragen om het geld terug te storten. In dit geval is het alleen de begunstigde (dus de rekeninghouder die de betaling heeft ontvangen) die bij machte is om het geld terug te boeken naar uw eigen rekening. Om uw geld dus terug te krijgen, dient u de ontvanger van het geld te vragen het bedrag terug te betalen. De ontvanger is dan verplicht het geld te betalen. Doet hij of zij dit niet? Dan kunt u een incassobureau inschakelen en eventueel juridische stappen ondernemen. Lees hier meer over het inschakelen van een incassobureau als particulier.

Om een onverschuldigde betaling terug te vorderen, stuurt u de ontvanger van het geld een bericht met het verzoek het geldbedrag terug te betalen. Stuur bij voorkeur een mail of een brief, zodat u schriftelijk bewijs heeft van uw verzoek. De brief is rechtsgeldig wanneer de ontvanger antwoord of wanneer kan aangetoond worden dat de brief is ontvangen, zoals bij aangetekende post het geval is. Bij geen reactie op een eerste brief of mail kunt u dus het beste een aangetekende brief sturen. De gegevens van de begunstigde kunt u altijd navragen bij uw bank.

Beschrijf in uw brief of e-mail in ieder geval kort de situatie en benoem de belangrijkste gegevens over uw betaling, te weten uw (IBAN-)rekeningnummer, uw naam, het geldbedrag, de betaaldatum en eventueel het betalingskenmerk. Op die manier maakt u het de ontvanger zo makkelijk mogelijk uw betaling snel terug te vinden en terug te boeken. Inspiratie nodig voor uw brief? Bekijk dan onderstaande voorbeeldbrief.

Voorbeeldbrief terugvordering geld

Onderstaande voorbeeldbrief kunt u in vrijwel alle gevallen gebruiken om uw betaling terug te vorderen. Verstuurt u de brief per post? Vergeet dan ook niet uw adresgegevens bovenaan de brief te vermelden.

Onderwerp: Verzoek tot terug betalen onverschuldigde betaling

Goedendag [naam rekeninghouder],

Op [datum] heeft u van mij ten onrechte een bedrag van € [bedrag] ontvangen. Ik maakte het bedrag over van mijn IBAN-rekeningnummer [uw eigen IBAN] op naam van [uw naam] naar uw IBAN-rekeningnummer [IBAN] op naam van [naam rekeninghouder ontvanger].

Allereerst wil ik u hiervoor mijn excuses aanbieden. [Vul eventueel een reden in waarom u de betaling heeft gedaan, zoals: ik heb per ongeluk het verkeerde rekeningnummer ingevoerd bij de betaalopdracht/ik heb per abuis uw factuur dubbel overgeboekt/ik heb mij vergist in het verschuldigde bedrag.]

Via deze weg wil ik u vriendelijk vragen het bedrag € [bedrag] binnen 14 dagen aan mij terug te betalen op mijn IBAN-rekeningnummer [uw eigen IBAN] op naam van [uw naam].

Aangezien het hier gaat om een onverschuldigde betaling aan u, bent u wettelijk verplicht het geldbedrag terug te betalen. Ik vertrouw erop dat u spoedig overgaat tot betaling en het niet nodig zal zijn verdere stappen te ondernemen.

Mocht u vragen hebben over deze mail/brief, dan hoor ik het graag van u.

Met vriendelijke groet,

[Uw naam]

Incassobureau inschakelen bij terugvorderen onverschuldigde betaling

In de meeste gevallen zal de ontvanger na het ontvangen van uw brief zo snel mogelijk het geldbedrag aan u terugbetalen. Helaas komt het ook voor dat ontvangers van een onverschuldigde betaling niet willen meewerken. In dat geval zit er maar één ding op, en dat is uw vordering uitbesteden aan ons incassobureau. Bij ons kunt op basis van no cure, no pay uw een onverschuldigde betaling laten terugvorderen. Dit kan vanuit heel Nederland: onder meer in Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant werken wij dagelijks voor onze klanten. Via een minnelijk, en later eventueel een gerechtelijk incassotraject, zorgen wij ervoor dat u uw geld snel weer terugkrijgt. Ook het eerst laten sturen van een kosteloze (ook voor de debiteur) laatste aanmaning op het briefpapier van Bill Incasso is mogelijk.