Met 4.270 faillissementen in 2024 (een stijging van 30% ten opzichte van 2023) en een verwachte verdere toename in 2025, is de kans groot dat u als ondernemer een klant heeft die omvalt. Maar wat betekent het eigenlijk als een eenmanszaak failliet gaat? En belangrijker nog: krijgt u dan uw geld nog terug? We leggen uit wat u kunt verwachten en hoe u zich het beste kunt beschermen.

Het verschil tussen stoppen, failliet gaan en WSNP

Wanneer een ZZP’er zijn bedrijf beëindigt, zijn er verschillende scenario’s mogelijk. Het is belangrijk om het verschil te begrijpen:

• Gewoon stoppen – Een ZZP’er kan ervoor kiezen om te stoppen met zijn bedrijf zonder faillissement. In dit geval blijven alle schulden gewoon bestaan. De ondernemer is nog steeds persoonlijk verplicht om alle openstaande facturen te betalen. Dit is eigenlijk de beste situatie voor u als crediteur.
• Faillissement – Bij een faillissement wordt een curator aangesteld die het vermogen van de ZZP’er gaat beheren en verkopen. Dit heeft grote gevolgen voor wat u kunt verhalen op uw openstaande vordering.
• Schuldsanering (WSNP) – Dit is een wettelijke regeling waarbij de schuldenaar na anderhalf tot drie jaar een “schone lei” krijgt. Voor u als crediteur betekent dit vaak dat u maar een klein deel van uw geld terugziet.

Waarom een faillissement van een eenmanszaak risicovol is

Bij een eenmanszaak (vaak gaat het om ZZP’ers, al kan een eenmanszaak natuurlijk ook gewoon personeel in dienst hebben) is er geen scheiding tussen het bedrijfsvermogen en het privévermogen van de ondernemer, in tegenstelling tot bij een BV. Dit betekent dat de ondernemer met zijn hele privévermogen aansprakelijk is voor bedrijfsschulden. Zowel bedrijfsspullen, als privébezittingen zoals huis, auto en spaargeld kunnen worden verkocht. Is de ondernemer getrouwd in gemeenschap van goederen? Dan valt ook het vermogen van de partner in het faillissement.

Dit lijkt gunstig voor u als crediteur. Er is immers meer verhaalsmogelijkheid. Maar de praktijk is vaak anders.

De harde realiteit: wat kunt u écht verhalen op een failliete ZZP’er?

Niet alle schuldeisers zijn gelijk. Er geldt een wettelijk bepaalde vaste rangorde:

1. Boedelschulden → Kosten van het faillissement zelf (curator, rechtbank)
2. Preferente schuldeisers → Belastingdienst, UWV, achterstallig loon werknemers
3. Separatisten → Banken met hypotheek of pandrecht
4. Concurrente schuldeisers → U als gewone crediteur

Als ‘gewone’ leverancier of dienstverlener staat u dus onderaan de lijst. Pas als alle hogere schuldeisers zijn betaald, krijgt u iets.

Waarom er vaak weinig overblijft

In de praktijk zijn preferente schulden vaak hoog omdat belasting, UWV en gemeentelijke heffingen snel oplopen. Veel bezittingen hebben geen waarde: een vijf jaar oude bedrijfsauto of verouderde computerapparatuur levert weinig op. De kosten van verkoop zoals veiling-, taxatie- en curatorkosten gaan van de opbrengst af. Bij een onderwaterhypotheek blijft er niets over.

Realistische verwachting: In veel faillissementen van eenmanszaken ontvangen gewone schuldeisers tussen de 0% en 10% van hun vordering terug. Soms helemaal niets.

Herken de signalen voordat het te laat is

Veel faillissementen zijn te voorzien. Let op deze waarschuwingssignalen bij uw klanten:

• Facturen worden steeds later betaald – Ook verzoeken om uitstel worden frequenter
• Communicatie wordt moeilijker – Smoezen worden creatiever (“mijn boekhouder is ziek”)
• Zakelijke achteruitgang – Verlies van grote klanten, verhuizing naar goedkopere locatie
• Vreemde betalingen – Vanuit verschillende rekeningen of verzoeken om kortingen

Bescherm uzelf: praktische tips

Zo beschermt u zich tegen risico’s:

• Check nieuwe klanten – Doe kredietonderzoek en start met kleine opdrachten
• Monitor bestaande klanten – Houd betalingsgedrag nauwkeurig bij
• Stel grenzen – Stop met leveren bij achterstallige betalingen
• Neem eigendomsvoorbehoud op – In uw betalingsvoorwaarden

Wat te doen als het faillissement een feit is

Zodra u hoort dat een klant failliet is, dient u zo snel mogelijk actie te ondernemen om de schade te beperken en aanspraak te maken op uw geld:

• Stop alle leveringen onmiddellijk – Geen nieuwe goederen meer versturen
• Check het officiële register – Controleer het Centraal Insolventieregister
  Maak een overzicht – Van alle openstaande bedragen met onderbouwing in de vorm van facturen en overige correspondentie met de debiteur
• Neem contact op met de curator – Voor indiening van uw vordering (binnen 2 maanden)

Vordering indienen bij curator

U heeft meestal twee maanden om je vordering in te dienen bij de curator. Zonder tijdige indiening krijgt u niets. Zorg voor een goede onderbouwing met facturen, leveringsbonnen en correspondentie. De curator toetst uw vordering en kan deze geheel of gedeeltelijk afwijzen.

Eigendomsvoorbehoud claimen

Heeft u eigendomsvoorbehoud bedongen en zijn de goederen nog herkenbaar aanwezig? Dan kunt u deze mogelijk terugvorderen. Let op: de goederen moeten nog in eigendom van de gefailleerde zijn, ze mogen niet vermengd of verwerkt zijn met andere goederen. En u dient te kunnen bewijzen welke specifieke goederen van u zijn.

Preventie is beter dan genezen

Het verhalen van geld op een failliete eenmanszaak is vaak teleurstellend. Veel effectiever is het om problemen vroegtijdig te signaleren en actie te ondernemen.

Bij de eerste signalen van betalingsproblemen neemt u direct contact op met uw klant voor een gesprek, stelt u betalingsafspraken op schrift, schakelt u bij niet-nakoming snel een incassobureau in, en stopt u met leveren tot betaling is ontvangen.

Wanneer u nog actie kunt ondernemen

Is een eenmanszaak nog niet officieel failliet maar wel in de problemen? Dan heeft u nog veel meer opties tot uw beschikking:

• Minnelijke regeling: Probeer met de ZZP’er tot een betalingsregeling te komen. Dit is vaak beter dan afwachten tot het faillissement.
• Conservatoir beslag: Bij acute dreiging kunt u beslag laten leggen op goederen of bankrekeningen. Dit moet wel voor het faillissement gebeuren.
• Snel incasseren: Schakel een incassobureau in zodra betalingsproblemen ontstaan. Hoe eerder u actie onderneemt, hoe groter de kans op succes.

Tot slot: accepteer de realiteit bij faillissement van uw klant

Een faillissement van een eenmanszaak betekent vaak dat u uw geld kwijt bent. Dit is vervelend, maar helaas realiteit. De beste bescherming tegen wanbetalers is dan ook niet achteraf proberen te incasseren, maar vooraf zorgen dat u niet in de problemen komt. Houd uw klantenbestand in de gaten, stel grenzen en neem tijdig actie. Dan kunt u meestal voorkomen dat kleine betalingsachterstanden uitgroeien tot grote verliezen.

Hulp nodig bij incasso? Bill Incasso helpt u al meer dan 20 jaar om betaald te krijgen. Van de eerste aanmaning tot gerechtelijke procedures: wij zorgen ervoor dat u weer rustig kunt slapen.